Avukat Özgür ERASLAN
KRİMİNALİSTİK
Fransızca "la crime" kelimesinden türetilmiştir. Suçluların bilimsel yöntemler kullanılarak tespit edilmesini ve suç olaylarının aydınlatılmasını içerir. Kriminalistik alanı, suçlunun ortaya çıkarılmasını hedeflediği kadar, masumların hatalı yere suçlanmasını ve haksız mahkumiyetlerin önüne geçilmesini de sağlamaktadır.
DELİL
Ceza muhakemesinde, “delil serbestisi” ilkesi geçerlidir. Bu nedenle, ceza yargılamasında, medeni yargılama hukukundan farklı olarak, her şey delil olarak kabul edilir.
Burada esas olan yargılamanın bir bütün olarak adil yapılmasıdır.
Ancak eldeki delille bir hükme veya kanaate varılabilmesi için söz konusu ispat aracının birtakım özellikler taşıması zorunludur.
Bu özelliklerin başında delilin hukuka uygun yollardan elde edilmesi gelmektedir.
Ayrıca bir vasıtanın delil olarak değerlendirilebilmesi olayla ilgili olması, bilimsel akıl yürütme metodlarına, akla, mantığa ve tecrübe kurallarına uygun olması, ispat bakımından önemli, müşterek ve gerçekçi olması gerekir. Delilin duruşmada ikame edilmesi tek başına müşterekliğin sağlandığı anlamına gelmez. Bunun için iddia ve savunma makamları dinlendikten sonra yani tez ve antitez değerlendirildikten sonra bir sentez yapılmalıdır.
İSPAT
İspat konusu ceza muhakemesinin temelini teşkil eden alan son derece önemli bir konudur. Zira ceza muhakemesi, geçmişte yaşandığı iddia edilen bir olayın gerçekten meydana gelip gelmediğini, meydana gelmiş ise bunun şüpheli/sanık tarafından gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğini ve olayın ceza hukuku açısından sonuçlarını belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Bu yapılırken ise uyuşmazlık konusu olayı temsil eden, onun muhakeme esnasında canlandırılmasına yarayan bazı araçlardan faydalanılmaktadır ki, bunlara delil denilmektedir.
Ceza muhakemesinde maddi gerçek araştırıldığından kural olarak her şey delil olarak ele alınabilir olup; belli hususların belli delillerle ispat edilmesi gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır. Belirtelim ki, ceza muhakemesinde filin şüpheli/sanık tarafından işlendiğinin ispat edilmiş sayılabilmesi için yargılama makamının hukuka uygun olarak elde edilmiş delillere dayanarak bu konuda tam bir vicdani kanaate ulaşması zorunludur. Aksi takdirde, yani şüphe tam olarak yenilemiyor ve sanığın üstüne atılı suçu işlediğine dair kesin bir kanaate ulaşılamıyorsa "şüpheden sanık yararlanır” ilkesi gereğince sanık lehine karar verilmelidir.